SAŽETAK
Uvod: Methicillin – rezistentni Staphylococcus aureus (MRSA) je prema definiciji soj Staphylococcus aureus-a koji je rezistentan na veliku grupu antibiotika zvanih β – laktami koji uključuju peniciline i cefalosporine MRSA ne podrazumjeva samo methicillin rezistentni već multiplo rezistentni Staphylococcus aureus MRSA je glavni patogen u svijetu MRSA općenito nije virulentnija od ostalih sojeva, ali zbog svoje rezistencije, puno teže je izliječiti MRSA infekciju.
Ciljevi istraživanja: komparacija rezultata briseva iz perioda 2005.g. (oktobar-decembar) i 2009. g.(januar-juli) bolesnika liječenih na tri klinike KCU Sarajevo: Klinika za pedijatriju (neonatološka intenzivna njega), Klinika za neurohirurgiju (jedinica intenzivne njege) i Klinika za hemodijalizu; komparacija rezultata briseva za isti period kod uposlenika gore navedene tri klinike KCU Sarajevo. odnos kolonizacije/infekcije bolesnika i kolonizacije uposlenika na svakoj klinici.
Materijal i metode: Ispitivanje je bilo retrospektivno – prospektivno na Insitutu za Kliničku mikrobiologiju KCU u Sarajevu; Dostavljeno je ukupno 235 uzoraka u periodu oktobar-decembar 2005. g. i 960 uzoraka za period januar-juli 2009. godine različitog biološkog materijala sa tri navedene klinike; Obrađeno je ukupno 205 uzoraka u 2005. godini i 102 uzorka za 2009.g. kontrolnog brisa grla i nosa uposlenika sa istih klinika. Svi biološki materijali su obrađeni standardnim mikrobiološkim metodama.
Rezultati istraživanja: U tromjesečnom periodu 2005.g. broj izolacije MRSA je iznosio 105/235 (44,6%), dok je u 2009.g.(šestomjesečni period) iznosio 94/960 (9,79 %)
U 2005.g. najveći broj izolata je bio u brisu rane (57/54,2%), dok je u 2009.g. najveći broj izolirane MRSA je bio u brisu guše i nosa (40/ 42%)Prevalenca zastupljenosti MRSA i kod bolesnika i kod uposlenika je bila znatno veća u periodu 2005 u poređenju sa 2009 godinom.
Zaključak: Rezultati ove studije upućuju na značajno smanjenje kolonizacije i infekcije sa MRSA nakon primjene protokola o dekolonizaciji, te uvođenja skrininga pacijenata po prijemu.Primjena terapije sa mupirocinom dovela je do značajnog smanjenja kolonizacije kod pacijenata i osoblja klinika.Uvodjenje skrining testa po prijemu pacijenata igra veliku ulogu u ranoj detekciji koloniziranih pacijenata i blagovremenoj izolaciji istih što ima značaj u smanjenju bolničkih infekcija sa ovim uzročnikom. Skrining uposlenika je ekonomski opravdan samo u slučajevima povećanog broja pozitivnih uzoraka pacijenata na MRSA.
Ključne riječi: MRSA, skrining, nadzor, izolati, izolacija
SUMMARY
Introduction: Methicillin – Resistant Staphylococcus Aureus (MRSA) is by definition strain of Staphylococcus aureus that is resistant to a large group of antibiotics called β – lactams including penicillin and cephalosporin.
MRSA does not only include methicillin resistant but multiply resistant Staphylococcus aureus.MRSA is a major pathogen in the world. MRSA is generally not more virulent than other strains, but because of its resistance it is much harder to cure MRSA infection.
Goal: Comparison of the results of swabs taken from the period 2005 (October-December) and 2009 (January-July) of patients treated at three clinics of Clinical Center of Sarajevo University: Pediatrics Clinic (neonatal intensive care), Clinic of Neurosurgery (intensive care unit) and the Clinic of Hemodialysis. Comparison of the results of swabs for the same period for employees of the above mentioned three clinics.The relationship between colonization/infection of the patients and colonization of staff at each clinic.
Material and methods: This study was a retrospective – prospective conducted at the Institute for Clinical Microbiology, Clinical Centre of University in Sarajevo.Collected were a total of 235 samples in the period October-December 2005 and 960 samples for the period January-July 2009 from the various biological materials from these three clinics.
A total of 205 samples in 2005 and 102 samples for 2009 of control nasal and throat swabs from the same clinic staff were processed. All biological materials were analyzed by standard microbiological methods.
Results: In the three-month period of 2005 number of MRSA positive samples was 105/235 (44.6%), while in 2009 (six-month period) it was 94/960 (9.79%).
In 2005 most of the isolates was deleted in wound swab (57/54, 2%), while in 2009 highest number of MRSA was isolated in the swab of throat and nose (40/42%).The prevalence of MRSA and representation in patient and employees was significantly higher in the 2005 compared to the 2009.
Conclusion: The results of this study indicate a significant reduction in colonization and infection with MRSA after application of the protocol on decolonization and the introduction of patients screening at admission.Application of treatment with mupirocin led to a significant reduction of colonization of patients and clinical staff. The introduction of a screening test at admission plays a significant role in the early detection of colonized patients and timely isolation which has great significance in reducing hospital infections with this pathogen.
Screening of employees is economically justified only in cases of increased number positive MRSA samples from patients.
Keywords: MRSA screening, control, isolate, isolation
UVOD
Methicillin – rezistentni Staphylococcus aureus (MRSA) je prema definiciji soj Staphylococcus aureus-a koji je rezistentan na veliku grupu antibiotika zvanih β – laktami koji uključuju peniciline i cefalosporine
MRSA ne podrazumjeva samo methicillin rezistentni već multiplo rezistentni Staphylococcus aureus MRSA je glavni patogen u svijetu Stafilokokne infekcije:
Prenose se dodirom, predmetima opšte upotrebe i zrakom
Izvor infekcije su često i zdrave osobe koje su kolonizirane stafilokokom
Smatra se da 30 % zdravih osoba ima Staphylococcus aureus u nosu i na dugim mjestima koja su vlažna ili obrasla dlakama
MRSA infekcije:
MRSA općenito nije virulentnija od ostalih sojeva, ali zbog svoje rezistencije, puno teže je izliječiti MRSA infekciju
Visoki je morbiditet i mortalitet bolesnika povezan sa bolničkim infekcijama koje uzrokuje MRSA, posebno u jedinicama intezivne njege, infekcija hirurških rana, infekcija vaskularnih i/ili ortopedskih implantata, kao i u slučajevima u kojima se razviju pneumonia i sepsa
Obzirom da je MRSA uobičajen u mnogim bolnicama, ima visoku sposobnost da postane endemičan
MRSA kolonizacija prethodi MRSA infekciji
Inficirani i kolonizirani bolnički pacijenti glavni su primarni rezervoari u zdravstvenim ustanovama
Kolonizirani zdravstveni radnici kao izvor infekcije
Kolonizacija hospitalnih bolesnika zavisi od niza faktora
Putevi prenošenja bolničkih infekcija su direktno sa pacijenta ili indirektno: vazduhom, sa kože prirodnim ljuštenjem, krvlju, hranom, te samoinfekcijom i unakrsnom infekcijom
CILJ RADA
komparacija rezultata briseva iz perioda 2005.g. (oktobar-decembar) i 2009. g.(januar-juli) bolesnika liječenih na tri klinike KCU Sarajevo: Klinika za pedijatriju (neonatološka intenzivna njega), Klinika za neurohirurgiju (jedinica intenzivne njege) i Klinika za hemodijalizu
komparacija rezultata briseva za isti period kod uposlenika gore navedene tri klinike KCU Sarajevo.
odnos kolonizacije/infekcije bolesnika i kolonizacije uposlenika na svakoj klinici
MATERIJAL I METODE
Ispitivanje je bilo retrospektivno – prospektivno na Insitutu za Kliničku mikrobiologiju KCU u Sarajevu
Dostavljeno je ukupno 235 uzoraka u periodu oktobar-decembar 2005. g. i 960 uzoraka za period januar-juli 2009. godine različitog biološkog materijala sa tri navedene klinike
Obrađeno je ukupno 205 uzoraka u 2005. godini i 102 uzorka za 2009.g. kontrolnog brisa grla i nosa uposlenika sa istih klinika
Svi biološki materijali su obrađeni standardnim mikrobiološkim metodama
REZULTATI ISTRAŽIVANJA
Grafikon 1. Izolacija MRSA po uzorcima pacijenata
Grafikon 2. Izolacija MRSA kod uposlenika po klinikama
Grafikon 3. Izolacija MRSA kod uposlenika po klinikama
Tabela 1. Odnos kolonizacije bolesnika i uposlenika po klinikama
KLINIKA MRSA
PACIJENTI MRSA
UPOSLENICI
2005. 2009. 2005. 2009.
Pedijatrija 22% 4,88% 20% 4,5%
Neurohirurgija 29% 5,04% 9% 5,55%
Hemodijaliza 31% 0,85% 18,3% –
DISKUSIJA
Kolonizacija u bolničkoj sredini-riziko faktori
dužini trajanja hospitalizacije
težini osnovne bolesti
prisutnosti rana i/ili invazivnih pomagala
ponavljane ili nedavne primjene antibiotika
stanja ishranjenosti bolesnika
Mjere u kontroli infekcije
Svi bolesnici koji se primaju iz drugih bolnica, bolesnici liječeni u inostarnstvu primaju se na izdvojen odjel i pregledaju da li su MRSA kliconoše
Status kliconoštva mora biti označen MRSA oznakom (u istoriji bolesti)
Ako su asimptomatski bolesnici kliconoše MRSA, korisno je otpustiti ih iz bolnice uz primjenu antistafilokoknog programa za eliminaciju MRSA
Ako bolesnik zahtjeva liječenje u drugoj bolnici, član tima za kontrolu infekcija u toj bolnici mora biti o tome obavješten
Broj osoblja koji se brine o bolesniku mora biti minimalan
Osoblje koje ima oštećenja kože, ekcem ili površinsku kožnu infekciju mora biti isključeno iz liječenja i njege bolesnika
Mjere izolacije pacijenta
Svi bolesnici trebaju biti smješteni u jednokrevetne sobe sa vlastitim sanitarnim čvorom ili kohortirati sa drugim MRSA pozitivnim pacijentom
Za vrijeme kontakta sa bolesnikom i njegovom okolinom obavezno nositi jednokratni ogrtač
Ogrtač i rukavice trebaju se skinuti prije napuštanja sobe
Odjeća ne bi smjela doći u kontakt sa površinama u okolini
Iskorišteni ogrtači moraju se odbaciti u vreće za klinički otpad prije izlaska iz sobe
Sav jednokratni pribor mora se odložiti kao klinički otpad, višekratni mora biti dekontaminiran i očišćen u skladu sa lokalnim postupcima za dezinfekciju
Jednokratne rukavice moraju se nositi prilikom rada sa kontaminiranim tkivima, odjećom i posteljinom
Ruke se moraju dekontaminirati nakon skidanja rukavica
Maske se moraju nositi za postupke koji mogu dovesti do stvaranja stafilokoknog aerosola i kada se njeguju bolesnici sa velikim opekotinama ili ozljedama
Ruke se moraju oprati prije i nakon kontakta sa bolesnikom ili njegovom neposrednom okolinom
Opremu za pregled bolesnika npr. stetoskop, termometar, tlakomjer,obavezno očistiti i dezinficirati prije ponovnog korištenja.
Instrumenti za promjenu zavoja ne smiju se prenositi od jednog do drugog bolesnika
Posteljina i odjeća moraju se mjenjati dnevno. Vreće treba odnijeti direktno u prostor za kontaminirane stvari ili na mjesto prikupljanja rublja.
Dekontaminacija izolacione sobe
Soba se mora temeljito očistiti upotrebom deterdženta i dezinficijensa po protokolu!
Soba se može koristiti za druge pacijente tek kada se osuši i kada kontrolni brisevi budu negativni.
Skrining bolesnika i mikrobiološko praćenje
Briseve za skrining uzeti najmanje tri dana nakon završetka protokola za liječenje MRSA (dekolonizacijska terapija)
Neophodna su tri seta negativnih nalaza da bi se bolesnik smatrao “čistim
Zdravstveno osoblje
MRSA ne predstavlja rizik za zdrave osobe!
Zdravstveno osoblje može biti primarni rezervoar
Osoblje kod kojeg je dokazano kliconoštvo na MRSA mora se javiti u laboratorij za kontrolu bolničkih infekcija.
ZAKLJUČCI
U tromjesečnom periodu 2005.g. broj izolacije MRSA je iznosio 105/235 (44,6%), dok je u 2009.g.(šestomjesečni period) iznosio 94/960 (9,79 %)
U 2005.g. najveći broj izolata je bio u brisu rane (57/54,2%), dok je u 2009.g. najveći broj izolirane MRSA je bio u brisu guše i nosa (40/ 42%)
Prevalenca zastupljenosti MRSA i kod bolesnika i kod uposlenika je bila znatno veća u periodu 2005 u poređenju sa 2009 godinom
Rezultati ove studije upućuju na značajno smanjenje kolonizacije i infekcije sa MRSA nakon primjene protokola o dekolonizaciji, te uvođenja skrininga pacijenata po prijemu.
Primjena terapije sa mupirocinom dovela je do značajnog smanjenja kolonizacije kod pacijenata i osoblja klinika.
Uvodjenje skrining testa po prijemu pacijenata igra veliku ulogu u ranoj detekciji koloniziranih pacijenata i blagovremenoj izolaciji istih što ima značaj u smanjenju bolničkih infekcija sa ovim uzročnikom.
Skrining uposlenika je ekonomski opravdan samo u slučajevima povećanog broja pozitivnih uzoraka pacijenata na MRSA.
Obzirom na način prenošenja uzročnika, važna je kontinuirana edukacija osoblja o značaju higijene ruku.
Uzajamna saradnja zdravstvenog kadra i laboratorije za KBI umnogome rješava problem bolničkih infekcija.
LITERATURA
Hukić M. i saradnici.: Prevencija i kontrola infekcija u zdravstvenim ustanovama, TDP,Sarajevo, 2010. IX, 291-295, Ostojić: Meticilin- rezistentni Staphylococcus aureus(MRSA).
Kalenić S., Horvatić J.: Priručnik o postupcima kontrole infekcija, Prevod drugog izdanja, Zagreb 2004; XI-XII, 117-120 Original: N.N. Damani: Manual of infection Control Procedurs, 2nd edition, GMM, London, San Francisco,2003; XI-XII, 117-120.
Hukić M.iI sar.: Bakteriologija, Jež, Sarajevo, 2005.: 161-165.
Kalenić S., Mlinarić-Missoni E. I sar.: Medicinska bakteriologija i mikologija, Zagreb, 2001; 161-164.
Budimir A, Kalenić S.: Meticilin- rezistentni Staphylococcus aureus- molekularna evolucija, karakteristike i značenje, Liječnički vijesnik 129; 315-380, br.10-11, Zagreb, listopad-studeni 2007; 355-361.